Tình nguyện tư vấn hướng nghiệp tuyển sinh – Một mô hình hiệu quả

   Thông qua việc tìm hiểu thông tin từ các học viên, sinh viên đang học tập tại Học viện KTQS và một số trường quân đội chúng tôi nhận thấy một tỷ lệ không nhỏ các em thi vào các trường quân đội nói chung và Học viện KTQS nói riêng thông qua người thân và các anh chị khóa trước đã học tập ở các trường quân đội giới thiệu mà không cần thông qua các kênh tư vấn hướng nghiệp chính thống tại nhà trường phổ thông. Qua việc tìm hiểu thông tin từ các em học sinh và giáo viên của các trường PTTH ở nông thôn, chúng tôi được biết tỷ lệ học sinh và giáo viên biết rõ về các nhà trường quân đội vẫn còn rất hạn chế. Thậm chí ở nhiều nơi cả giáo viên làm công tác tư vấn hướng nghiệp và học sinh đều hiểu sai hoặc không đầy đủ các thông tin cơ bản về các nhà trường quân đội. Trong những năm qua, khi nền kinh tế đất nước từng bước hội nhập sâu rộng với nền kinh tế thế giới cùng với sự bùng nổ của các hoạt động sản xuất kinh doanh và sự ra đời của hàng loạt các trường đại học với các ngành nghề đào tạo thuộc các lĩnh vực kinh tế, tỷ lệ và chất lượng học sinh thi tuyển vào các trường thuộc khối quân đội, an ninh và kỹ thuật đã có sự suy giảm. Một biểu hiện rõ nét là số lượng thí sinh tham gia thi tuyển giảm và điểm chuẩn trúng tuyển chưa cao, ngoại trừ năm học 2013-2014 điểm chuẩn vào một số trường quân đội cao hơn các năm trước do nhiều nguyên nhân khác nhau .

   Trong những năm gần đây, các trường đại học thường tổ chức ngày hội tư vấn tuyển sinh tại chính trụ sở của mình và gửi giấy mời tham dự đến các trường phổ thông, một số ít trường có xe đưa đón học sinh tham dự với số lượng hạn chế. Một số trường đại học tham gia tư vấn tuyển sinh qua các phương tiện thông tin đại chúng như đài truyền hình, báo điện tử,… Tuy nhiên, các hình thức tư vấn tuyển sinh đó áp dụng với học sinh nông thôn còn nhiều điều bất cập, phần vì các em không có điều kiện đi lại và không có điều kiện theo dõi các phương tiện thông tin đại chúng. Cùng với các trường đại học, các trường phổ thông nông thôn cũng đã quan tâm hơn và từng bước đẩy mạnh hoạt động tư vấn hướng nghiệp. Các trường đại học, đặc biệt là các trường ngoài công lập và các trường mới thành lập, cũng đã tích cực tham gia vào hoạt động này bằng việc cử các đoàn cán bộ làm công tác tuyển sinh đến từng trường phổ thông giới thiệu quảng bá. Vì nhiều lý do, mà sự xuất hiện của các trường đại học công lập nói chung và các trường thuộc khối quân đội nói riêng trong các ngày hội tư vấn tuyển sinh ở các trường phổ thông còn khá hạn chế. Thông tin về các trường đại học trong quân đội được các thầy cô giáo phổ thông chia sẻ trong các buổi tư vấn hướng nghiệp thường khá khiêm tốn, thậm chí nhiều nơi còn không có, phần vì các thầy cô không được đào tạo và trải nghiệm về hoạt động quân sự nên hiểu biết về lĩnh vực này còn hạn hẹp, phần vì thông tin về các trường quân đội được quảng bá chưa nhiều trên các phương tiện truyền thông. Để có được thông tin về các trường quân đội, các em có niềm đam mê thường phải tự tìm hiểu trong các sách về tư vấn tuyển sinh với nội dung dành cho các trường quân đội còn rất nghèo nàn.

   Nắm bắt được thực trạng của công tác tư vấn hướng nghiệp, tuyển sinh với học sinh nông thôn; được sự ủng hộ của Đảng ủy, Ban Chủ nhiệm Khoa CNTT,  Đoàn cơ sở Khoa CNTT đã tổ chức đội sinh viên tình nguyện tham gia công tác tư vấn hướng nghiệp, tuyển sinh vào các nhà trường quân đội nói chung và Học viện KTQS nói riêng tại các trường PTTH trên địa bàn huyện Hiệp Hòa, tỉnh Bắc Giang. Hoạt động tình nguyện này nhằm mục đích cung cấp các thông tin cơ bản, chính xác về hệ thống đào tạo, công tác tuyển sinh vào các nhà trường quân đội nói chung và Học viện KTQS nói riêng; thu hút các học sinh có chất lượng cao vào học tập tại các nhà trường quân đội; tư vấn hướng nghiệp để các em học sinh hiểu rõ các thông tin cơ bản về ngành nghề mà mình mong muốn theo học từ đó nâng cao tỷ lệ học sinh đã có định hướng nghề nghiệp khi vào học ở các nhà trường quân đội; quảng bá hình ảnh các nhà trường quân đội, sinh viên học tập tại các trường quân đội đến với xã hội; đồng thời qua hoạt động tình nguyện bồi dưỡng, rèn luyện các kỹ năng của sinh viên tình nguyện, tạo mối quan hệ gần gũi, thân thiết giữa nhà trường quân đội và các trường phổ thông.

   Tham gia cùng đội sinh viên tình nguyện Khoa CNTT còn có các cựu học sinh xuất sắc (là cán bộ giáo viên Học viện) của các trường phổ thông nơi đội đến tư vấn. Sau khi nghe xong giới thiệu tổng quan về hệ thống nhà trường quân đội, các hệ đào tạo trong các trường; điều kiện dự thi, thủ tục chuẩn bị hồ sơ dự thi, chỉ tiêu đào tạo năm 2014, điểm chuẩn trúng tuyển các năm trước; quyền lợi, trách nhiệm, nghĩa vụ của thí sinh khi học tại các hệ đào tạo,… các em học sinh và các thầy cô giáo phổ thông đã hình dung được bức tranh chung về các nhà trường quân đội. Các em học sinh và các thầy cô giáo thực sự hào hứng và phấn khởi khi được giới thiệu các thông tin cụ thể hơn về Học viện KTQS, một trong số các trường nổi tiếng nhất của quân đội. Sự khác biệt trong hoạt động tư vấn hướng nghiệp, tuyển sinh của Học viện KTQS so với các trường đại học khác nằm ở phần giao lưu, tư vấn của các sinh viên tình nguyện Khoa CNTT và giao lưu tư vấn của các cựu học sinh xuất sắc của các nhà trường. Thay vì cán bộ tuyển sinh truyền thông tin một chiều hoặc hai chiều một cách vội vã với đầy lời hứa hẹn một tương lai tốt đẹp nhưng không có minh chứng như của các trường đại học khác vẫn làm, hoạt động tư vấn hướng nghiệp của sinh viên tình nguyện Khoa CNTT thực sự sôi động, gần gũi. Các anh chị sinh viên tình nguyện phân thành các nhóm nhỏ cùng với các tờ rơi thông tin tuyển sinh sẵn sàng chia sẻ, giúp đỡ, cung cấp thông tin cho các em một cách chi tiết về các ngành nghề đào tạo trong Học viện KTQS, điều kiện môi trường ăn học, cơ hội việc làm, …và kể cả đời sống sinh viên. Các em học sinh thực sự ấn tượng về các thầy giáo và các anh chị sinh viên của Học viện qua các tiết mục văn nghệ hấp dẫn và các cuộc đối đáp chuyện trò dí dỏm với nhiều tràng pháo tay và những tiếng cười vang dội. Không khí của các buổi tư vấn trở nên tĩnh lặng, dồn nén một ý chí vươn lên mạnh mẽ trong học tập khi các em tham dự vào màn giao lưu tư vấn về kinh nghiệm học tập, chọn ngành, chọn trường,… của các cựu học sinh xuất sắc của nhà trường. Sự thành công của các anh chị cựu học sinh khóa trước thực sự là động lực to lớn, là niềm tin, niềm tự hào của các em học sinh và nhà trường hôm nay. Trong số các cựu học sinh của các trường có người đã từng đỗ thủ khoa vào Học viện KTQS và các trường đại học khác, qua trình học tập luôn giành được kết quả cao, tham gia các cuộc thi Olympic sinh viên trong nước và quốc tế đạt được các giải xuất sắc và đã quen thuộc trên các phương tiện thông tin đại chúng cũng như các em đã từng được nghe các thầy cô nhắc tới như là tấm gương để học tập. Các buổi giao lưu tư vấn hướng nghiệp, tuyển sinh của đội sinh viên tình nguyện Khoa CNTT với sự tham dự của các cựu học sinh xuất sắc của các trường thực sự đã vượt ra ngoài khuôn khổ của một cuộc tư vấn hướng nghiệp, tuyển sinh thông thường mà còn trở thành một ngày hội giao lưu, truyền ngọn lửa nhiệt tình cùng với ý chí và niềm tin mãnh liệt vào sự thành công trong con đường học tập của các em, đã để lại trong lòng các em và thầy cô nhà trường một ấn tượng tốt đẹp về một nhà trường quân đội với các cán bộ gần gũi, nhiệt tình, giỏi chuyên môn và các sinh viên xuất sắc, toàn diện, đầy nhiệt huyết.

   Chúng tôi chưa biết chắc chắn sẽ có bao nhiêu học sinh của các trường chúng tôi đã đến tư vấn hướng nghiệp, tuyển sinh quyết định thi vào Học viện KTQS và các nhà trường quân đội từ cuộc tình nguyện hôm nay nhưng qua không khí của các buổi giao lưu, tư vấn, chúng tôi tin tưởng chắc chắn rằng chúng tôi đã để lại một ấn tượng hết sức tốt đẹp về một nhà trường quân đội trong lòng các em học sinh và thầy cô giáo của các trường nơi chúng tôi đã đến. Chúng tôi nghĩ rằng mô hình hoạt động tình nguyện tư vấn hướng nghiệp tuyển sinh, dân vận có sự kết hợp chặt chẽ giữa thầy giáo quân đội, học viên quân sự, sinh viên dân sự, cựu học sinh tiêu biểu xuất sắc và nhà trường phổ thông thực sự hiệu quả và cần được nhân rộng.